Publikacja w numerze Rok XXIII (2017) nr 49
Autor Andrzej Żądło
Streszczenie:
Artykuł traktuje o liturgii chrześcijan w aspekcie jej zaistnienia, rozwijania się i sprawowania w kontekście kulturowo-religijnym judaizmu. Oczywistą dla wszystkich jest sprawą, że liturgia chrześcijan nie nosi znamion li tylko czystej kontynuacji liturgii żydowskiej. Niemniej korzeniami swymi jest mocno osadzona w glebie starotestamentalnej przestrzeni historiozbawczej. Jezus, który dał początek liturgii Nowego Testamentu i jest dzięki niej obecny wśród nas, nieustannie nas uświęca i przyłącza nas do kultu, jaki sam składa Ojcu niebieskiemu. Strukturalnej warstwy spełnianego w obecnym czasie historii zbawczej urzędu kapłańskiej służby nie wymyślił On ex nihilo, lecz osadził ją w kontekście szlachetnej tradycji obrzędowej narodu, z którego sam wyrósł, a który – dzięki Bożemu wybraniu i zawartemu z Bogiem Przymierzu – był przez długie wieki typem Kościoła, spadkobiercy testamentu Jezusa odnośnie do liturgii nowotestamentalnej. Stąd w liturgii sprawowanej przez Kościół występują takie elementy kultyczne, które wyrastają z judaizmu, niemniej skuteczną moc działania zbawczego przejawiają w liturgii nowotestamentalnej, ustanowionej przez Chrystusa, jedynego Kapłana Nowego Przymierza.
Nade wszystko więc w powyższym artykule wyróżniono obecne w liturgii chrześcijan elementy paschalne i synagogalne. Następnie omówiono postawy, gesty oraz szaty liturgiczne towarzyszące modlitwie chrześcijan. Spośród innych elementów przywołano: sposób liczenia czasu, cotygodniowe święto oraz święta paschalne i Pięćdziesiątnicę. Zwrócono uwagę czytelników również na teksty, genetycznie wywodzące się z judaizmu, a także na pozdrowienia i formuły błogosławieństw stosowane w liturgii Kościoła. Opracowanie zwraca jeszcze uwagę na niektóre zwroty chrześcijańskiej liturgii zapożyczone ze słownika starotestamentalnego, jak też na elementy naturalne, których pochodzenie i kultyczne zastosowanie sięga czasów przedchrześcijańskich.
Słowa kluczowe: błogosławieństwo, czas, gesty, judaizm, liturgia, obrzędy, Pascha, Pięćdziesiątnica, postawy, pozdrowienia, synagoga, szaty liturgiczne, teksty modlitw
Cult elements of Judaism in the liturgy of Christians
Selected issues
Summary
The above article concerns the liturgy of Christians in the perspective of its coming into being, development and celebration in the cultural and religious context of Judaism. It is obvious that the liturgy of Christians does not bear traces of a pure continuation of the Jewish liturgy. However it is deeply rooted in the Old Testament soil of the historic-and-salvific space. Jesus, who initiated the liturgy of the New Testament and is present among us thanks to this liturgy, sanctifies us constantly and joins us to the glory He himself gives the heavenly Father. The liturgy celebrated at the present stage of the history of salvation had not been created by Jesus ex nihilo. Rather, He placed it in the context of a noble ritual tradition of the nation He originated from. The nation which, thanks to God's anointment and covenant, for many centuries had been the type of the Church – the heir of Jesus’ testament concerning the New Testament liturgy. Hence in the liturgy there are cult elements which stem out of the Judaism, however an effective power of salvific action is to be seen in them at the New Testament stage, i.e. In the liturgy set up by Christ, the only Priest of the New Covenant.
Therefore the above article underlines Passover and synagogue elements present in the liturgy. What follows is an analysis of postures, gestures and vestments present in the prayer of Christians. Other elements elaborated upon are as follows: track of time, a weekly feast, Passover and Pentecost. Also, readers’ attention is drawn to texts genetically derived from Judaism and greetings and blessings used in the liturgy of the Church. The analysis focuses also on some phrases present in the Christian liturgy borrowed from the Old Testament and some natural elements, which origin and cult application go back to the pre-Christian times.
Key words: blessing, gestures, greetings, Judaism, liturgy, Passover, Pentecost, postures, rites, synagogue, texts of prayers, time, vestments