Publikacja w numerze Rok XXV (2019) nr 54
Autor Waldemar Bartocha
Streszczenie:
Abstrakt
W artykule ukazano rolę Ducha Świętego w liturgii sakramentu święceń na podstawie pontyfikału rzymskiego. Obecność i specyfika działania Trzeciej Osoby Boskiej szczególnie objawia się w gestach i słowach należących do istoty sakramentu święceń, czyli w nałożeniu rąk i w modlitwie święceń. W geście hieratycznym i uroczystym, jakim jest nałożenie rąk poprzedzające modlitwę święceń, manifestuje się pneumatoforyczność sakramentu święceń, gdyż namaszczeni Duchem Świętym kandydaci do episkopatu, prezbiteratu i diakonatu zostają przeznaczeni do służenia Chrystusowi. Analiza hermeneutyczna modlitw święceń biskupich, prezbiteratu i diakonatu pozwala natomiast wyodrębnić tytuły, jakie są przypisywane Duchowi Świętemu w poszczególnych stopniach sakramentu święceń i opisać skutki, których oczekuje się od Jego przyjścia. Tytuły te ukazują specyfikę mocy Ducha Świętego udzielanego biskupom, prezbiterom i diakonom podczas święceń. Epiklezy wyraźnie wskazują, iż szafarzem łaski kapłaństwa jest Duch Święty. W święceniach biskupich kandydaci otrzymują Ducha bycia pasterzem, potrzebnego do mądrego i roztropnego kierowania ludem Bożym. Biskupi zostają również obdarzeni Duchem arcykapłańskim, ponieważ posiadają pełnię sakramentu święceń. Obydwa określenia Ducha Świętego obecne w liturgii święceń biskupich pozostają w ścisłej korelacji ze sobą, gdyż biskup, posiadając pełnię władzy kapłańskiej, jest równocześnie tym, który jako pasterz rządzi i kieruje danym Kościołem. W święceniach prezbiteratu prosi się o odnowienie w sercu kandydatów Ducha świętości w celu wiernego wypełniania urzędu posługiwania kapłańskiego drugiego stopnia. Dzięki namaszczeniu Duchem Świętym prezbiterzy zostają naznaczeni szczególnym znamieniem i wskutek tego upodabniają się do Chrystusa Kapłana. Natomiast w święceniach diakonatu prosi się Boga o zesłanie na kandydatów Ducha Świętego, aby ich umocnił siedmiorakim darem swojej łaski do wiernego pełnienia dzieła posługi ludowi Bożemu, które rozwija się w trzech charakterystycznych pasmach: w liturgii, posłudze słowa i miłości, realizowanych zawsze w łączności z biskupem i jego prezbiterami.
Słowa kluczowe: Duch Święty, sakrament święceń, biskup, prezbiter, diakon, modlitwa święceń, pontyfikał
Abstract
Pneumatohagial Dimension of the Sacrament of Holy Orders in the Light of the “Roman Pontifical”
The article presents the role of the Holy Spirit in the liturgy of the sacrament of holy orders on the basis of the “Roman Pontifical.” The presence and specificity of the Third Divine Person’s action is particularly manifested in the gestures and words belonging to the essence of the sacrament of holy orders, that is, in the laying on of hands and in the prayer of ordination. In the hieratic and solemn gesture of laying on of hands before the prayer of ordination, the pneumatophoricity of the sacrament of Holy Orders is manifested, because the candidates for episcopate, presbyterate and deaconate anointed with the Holy Spirit are destined to serve Christ. The hermeneutical analysis of ordination prayers for bishops, priests and deacons makes it possible to distinguish the titles attributed to the Holy Spirit in the various degrees of the sacrament of holy orders and to describe the results expected from his coming. These titles show the specificity of the power of the Holy Spirit given to bishops, priests and deacons during ordination. Epicleses clearly indicate that the Holy Spirit is the dispenser of the grace of the priesthood. In episcopal ordinations, candidates receive the Spirit of being a shepherd, necessary for the wise and prudent guidance of the People of God. Bishops are also endowed with the High Priestly Spirit as they have the fullness of the sacrament of Holy Orders. Both attributes of the Holy Spirit present in the liturgy of bishops’ ordination are in close correlation with each other, because the bishop, having full priestly power, is at the same time the one who, as a pastor, governs and directs the given Church. In the presbyter’s ordination, there is a request for the Spirit of holiness to be renewed in the hearts of the candidates so that they may carry out faithfully the office of second-degree priestly ministry. Thanks to the anointing of the Holy Spirit, the presbyters are imprinted with a special mark and as a result they become like Christ the Priest. In the ordination of the deaconate God is asked to send the Holy Spirit over the candidates to strengthen them with the sevenfold gift of his grace to carry out faithfully the work of ministry to the People of God, which develops in three characteristic strands: in liturgy, in the ministry of word and love, always in communion with the bishop and his presbyters.
Keywords: the Holy Spirit, the sacrament of holy orders, bishop, presbyter, deacon, the prayer of ordination